Rửa tay nhiều có tốt không? Có làm da bị khô không

Rửa tay nhiều có tốt không? Tìm hiểu về lợi ích của việc rửa tay thường xuyên và tác hại khi lạm dụng rửa tay quá nhiều, cũng như cách cân bằng giữa vệ sinh và bảo vệ da.

Rửa tay nhiều có tốt không - Góc nhìn khoa học

Đầu tiên, phải khẳng định một điều: rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc nước sạch là cách tốt chống lại vi khuẩn, virus và cả những tác nhân gây bệnh về hô hấp và truyền nhiễm. Hằng ngày, đôi tay của chúng ta tiếp xúc với vô số bề mặt, từ tay nắm cửa đến màn hình điện thoại, từ tiền mặt đến thức ăn. Mỗi điểm chạm là một cơ hội tiềm tàng cho các tác nhân gây bệnh lây lan. Rửa tay đúng cách, với xà phòng, nước rửa tay và nước ấm trong ít nhất 20 giây, chính là cách hiệu quả nhất để loại bỏ những chất bẩn này, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp như cảm lạnh, cúm, tiêu chảy, thậm chí cả COVID-19.

Các chuyên gia y tế đã thực hiện nhiều nghiên cứu về mối liên hệ giữa rửa tay thường xuyên và sức khỏe. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet Global Health cho thấy rằng việc rửa tay thường xuyên có thể giảm tới 47% nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy ở trẻ em dưới 5 tuổi. Một nghiên cứu khác, đăng trên tạp chí khoa học American Journal of Public Health, cũng chỉ ra rằng rửa tay thường xuyên có thể giảm đáng kể tỷ lệ mắc các bệnh truyền nhiễm đường hô hấp trên ở học sinh.

Rửa tay nhiều có làm da bị khô không?

Mặc dù những lợi ích kể trên không thể phủ nhận, rửa tay quá thường xuyên mang đến những tác động không mong muốn lên làn da. Các chuyên gia da liễu cảnh báo việc lạm dụng xà phòng và nước có thể:

• Tước đi lớp dầu tự nhiên: Bàn tay chúng ta sở hữu một lớp màng lipid (chất béo) mỏng bảo vệ da khỏi khô rát, nứt nẻ. Rửa tay quá nhiều sẽ "tẩy sạch" lớp màng này, khiến da mất đi độ ẩm, trở nên khô ráp, dễ bong tróc và dễ tổn thương.
• Kích ứng, viêm da: Xà phòng chứa thành phần tẩy rửa mạnh, và với những người có làn da nhạy cảm, việc rửa tay liên tục có thể gây kích ứng, mẩn đỏ, thậm chí chàm da.
• Môi trường thuận lợi cho nấm men: Lớp màng lipid bị tổn thương do tác động ăn mòn của xà phòng rửa tay khiến da dễ bị nấm men tấn công, gây ra hắc bối, ngứa ngáy khó chịu.

Các biện pháp cân bằng giữa rửa tay sạch và bảo vệ da

Dưới đây là những bí kíp cân bằng giữa việc giữ tay sạch và bảo vệ da:

Rửa tay khi cần thiết, không theo thói quen

Rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, sau khi tiếp xúc với người bệnh, động vật,... Những thời điểm này cần thiết rửa tay, còn việc rửa tay liên tục dù tay không bẩn hay sau mỗi vài phút là không cần thiết, thậm chí phản tác.

Chọn xà phòng dịu nhẹ

Thay vì các loại xà phòng tẩy rửa mạnh, hãy lựa chọn loại dịu nhẹ, ít kiềm, có thành phần dưỡng ẩm phù hợp với da. Các nhãn hiệu xà phòng dành cho da nhạy cảm hoặc xà phòng gốc thực vật là lựa chọn an toàn.

Rửa tay đúng cách

Không cần chà xát mạnh, chỉ cần xoa nhẹ nhàng cùng bọt xà phòng trong 20 giây, bao gồm mu bàn tay, kẽ tay, móng tay. Xả sạch bằng nước ấm, không dùng nước quá nóng sẽ càng làm khô da.

Dưỡng ẩm là chìa khóa

Sau khi rửa tay, việc thoa kem dưỡng ẩm là bước không thể bỏ qua. Nên chọn loại kem dưỡng ẩm phù hợp với loại da của bạn, thoa đều đặn để da luôn mềm mại, khỏe mạnh.

Giải pháp thay thế

• Nước rửa tay khô: Trong những trường hợp không tiện rửa tay như đang di chuyển, bạn có thể sử dụng dung dịch rửa tay khô có chứa ít nhất 60% alcohol. Tuy nhiên, dung dịch này chỉ là biện pháp tạm thời, không thay thế hoàn toàn việc rửa tay với xà phòng và nước.

• Găng tay: Khi tiếp xúc với chất tẩy rửa mạnh, hóa chất, đất bẩn,... găng tay là vật dụng bảo vệ da hiệu quả. Hãy lựa chọn găng tay vừa vặn, thoáng khí, và không quên vệ sinh chúng sau mỗi lần sử dụng.

• Giấy vệ sinh: Sau khi tiếp xúc với các bề mặt nhiễm bẩn, bạn có thể lau tay bằng giấy vệ sinh thay vì rửa tay và dùng máy sấy tay, vừa gây khô da vừa tăng khả năng lây lan của các loại vi khuẩn, nấm,...

Theo dõi tình trạng da tay

Da khô, ngứa, mẩn đỏ là những dấu hiệu cảnh báo việc lạm dụng rửa tay. Nghe cơ thể và điều chỉnh tần suất rửa tay, lựa chọn sản phẩm phù hợp để tránh da bị tổn thương.

Rửa tay có chọn lọc

Rửa tay thường xuyên không đồng nghĩa với rửa tay liên tục. Rửa tay đúng cách, có chọn lọc, kết hợp với dưỡng ẩm và các biện pháp vệ sinh khác mới đem lại hiệu quả tối ưu, bảo vệ cả sức khỏe và làn da.

Lưu ý với những trường hợp đặc biệt 

• Người có da nhạy cảm: Nếu bạn có làn da nhạy cảm, dễ bị kích ứng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để lựa chọn loại xà phòng và kem dưỡng ẩm phù hợp. Ngoài ra, nên hạn chế tiếp xúc với các chất tẩy rửa mạnh, đeo găng tay khi cần thiết và tránh chà xát da quá mạnh.

• Trẻ em: Da trẻ em mỏng man, dễ bị tổn thương hơn so với người lớn. Hãy hướng dẫn trẻ rửa tay đúng cách, sử dụng xà phòng dịu nhẹ và khuyến khích thoa kem dưỡng ẩm thường xuyên.

• Nghề nghiệp yêu cầu vệ sinh cao: Một số nghề nghiệp như y tế, chế biến thực phẩm,... đòi hỏi vệ sinh tay nghiêm ngặt. Trong trường hợp này, việc rửa tay thường xuyên là cần thiết. Tuy nhiên, nên chú ý sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chuyên dụng, thoa kem dưỡng ẩm thường xuyên và hạn chế tiếp xúc với nước nóng quá nhiều.

Một số sản phẩm rửa tay không làm khô da, kích ứng da

Ngoài việc lựa chọn xà phòng dịu nhẹ, bạn cũng có thể tham khảo một số sản phẩm rửa tay chuyên biệt không làm khô da, kích ứng da. Các sản phẩm này thường chứa các thành phần dưỡng ẩm tự nhiên như glycerin, dầu dừa, dầu jojoba,... giúp giữ cho da luôn mềm mại, mịn màng.

Một số thương hiệu nổi tiếng có sản phẩm rửa tay dịu nhẹ cho da nhạy cảm bao gồm:

• Cetaphil Gentle Skin Cleanser: Sửa rữa mặt kiêm sữa tắm dành cho mặt và toàn thân dịu nhẹ không có xà phòng.

• Aveeno Daily Moisturizing Wash: Sữa tắm yến mạch dưỡng ẩm cho da khô.

• La Roche-Posay Lipikar Syndet AP+: Sữa tắm làm dịu nhẹ sạch dâu cho trẻ sơ sinh và người lớn bị viêm da cơ địa.

• CeraVe Hydrating Cleanser: Sữa rửa mặt dạng kem dưỡng ẩm dành cho da khô đến da rất khô. 

Bạn có thể tìm mua các sản phẩm này tại các cửa hàng mỹ phẩm, nhà thuốc, siêu thị hoặc trên sàn thương mại điện tử. Đơn giản hơn, bạn có thể tìm mua bất cứ sản phẩm tẩy rửa không làm khô rít nào, miễn trong bảng thành phần có các hoạt chất sau:

• Xà phòng rửa tay dịu nhẹ dành cho da nhạy cảm: Các sản phẩm này thường có độ pH trung tính, ít kiềm, không chứa chất tạo bọt SLS, SLES, paraben,...
• Xà phòng rửa tay gốc thực vật: Xà phòng này được làm từ các nguyên liệu tự nhiên như dầu dừa, dầu oliu, dầu cọ,... giúp làm sạch da dịu nhẹ, đồng thời dưỡng ẩm và nuôi dưỡng da.
• Dung dịch sát khuẩn tay nhanh không chứa cồn: Dung dịch này thường chứa các thành phần dưỡng ẩm như glycerin, hyaluronic acid,... giúp bảo vệ da khỏi khô ráp, kích ứng.

Việc lựa chọn sản phẩm rửa tay phù hợp sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe làn da và ngăn ngừa các vấn đề như khô ráp, kích ứng, bong tróc.

Rửa tay thường xuyên là một thói quen tốt cần được duy trì, nhưng rửa tay nhiều có tốt không còn phải dựa vào tuỳ từng ngành nghề và cơ địa của bạn. Tìm kiếm sự cân bằng giữa giữ vệ sinh cho bàn tay và bảo vệ làn da tay khỏe mạnh là chìa khóa quan trọng. Hãy rửa tay đúng cách, lựa chọn sản phẩm phù hợp, chú ý đến tình trạng da của bản thân và áp dụng các bí kíp chia sẻ trên để bảo vệ sức khỏe toàn diện.

Xem thêm: Hỏi giấy vệ sinh loại nào tốt hiện nay?